Press Release No. 5 | January 11, 2021
GIPALABANG sa 26th Sangguniang Panlalawigan (SP) ang Resolusyon Numero 2020-2018(26th SP) nga naghangyo sa tanang katawhan ug hingtundang ahensya sa gobyerno sulod sa probinsya sa Bukidnon sa estriktong pagpatuman ug pagsunod sa nakalatid sa National Advisory No. NA-2020-08-001, series of 2020 sa National Commission on Indigenous Peoples sa paghunong, pagdili ug pag-report sa unsa mang transaksyon, pakigsabot ug negosasyon sa pagbaligya ug pagbalhin sa titulo sa yuta sulod sa yutang kabilin (ancestral domains), atol sa Regular Session niadtong Disyembre 15, 2020.
Sa mosyon ni Board Member Datu Richard Dinlayan Macas, Provincial IPMR sa Bukidnon, nga subay sa Section 5 sa Indigenous Peoples Rights Act (IPRA) of 1997 naga-ingon nga ang lumadnong pagpanag-iya sa yutang kabilin ug ang tanang kapanguhaan sulod dinhi mamahimong basehan sa ilang kulturanhong integridad, diin ang pagpanag-iya sa yutang kabilin sa Indigenous Cultural Communities/Indigenous Peoples (ICC’s/IP’s) usa ka pribado apan kabtangan sa komunidad nga iya sa tanang henerasyon nga mosunod, busa dili mabaligya, mabalhin ug madaut, diin nahilakip usab dinhi ang malungtaron nga mga katungod sa kapanguhaan.
Nahisulat sulod sa maong resolusyon nga daghanan sa mga yutang kabilin, o kabahin niini, gipangbaligya ngadto sa mga dili miyembro sa tribu busa gika-alarma nga mamahimo kining hinungdan sa dili angayan nga pagbakwit ug pagkuha sa katungod sa pipila ka miyembro sa tribu sa ICC’s/IP’s, hinungdan nga tuyong gipasa ug gi-aprobahan ang maong resolusyon alang niini nga katuyuan.
Sa nakalapas o makalapas sa NCIP’s National Advisory No. NA-2020-08-001, Series of 2020, ipahamtang kaniya ang nakalatid sa Section 72 sa IPRA, nga mao ang Punishable Acts and Applicable Penalties nga diin kung si kinsa mang indibidwal nga makalapas sa unsa mang probisyon, multahan o silotan subay sa customary laws sa hingtundang ICC’s/IP’s, sa pagsiguro usab nga walay silot nga mabangis, makauulaw ug dili tawhanon. Dugang pagsiguro nga walay silot-kamatayon o manghinubra nga multa ang mapahamtang. Kini nga probisyon kinahanglan walay pagpihig sa katungod sa ICC’s/IP’s aron mapahimuslan ang proteksyon sa mga natukod nga balaod. Sa unsa mang kaso, si kinsa mang indibidwal nga mapamatud-an nga molapas niini, pagasilotan sa pagka-priso sa dili moubos siyam (9) ka bulan apan dili molapas sa dose (12) ka tuig o ba kaha multa nga dili mominus sa ₱100,000.00 ug dili usab molapas sa ₱500,000.00 o ang duha ka silot sa pagka-priso ug multa, magdepende sa desisyon sa korte. Isip dugang silot, obligado usab ang makalapas nga magbayad ngadto sa hingtundang ICC’s/IP’s kung unsa mang damyos ang nahimo gumikan sa paglapas niini nga kasuguan.
###
